Trầm hương là một loại linh khí của trời đất, chuyên dùng cho vua chúa, vương công đại thần ngày xưa. Trầm sinh ra từ cây dó bầu (còn gọi là cây trầm) – một loại cây xứ nhiệt đới, đặc biệt là ở miền Trung & Nam Việt Nam. Trong quá trình cây sinh trưởng, cây dó bầu bị mưa gió, sấm sét, mảnh bon đạn găm vào hoặc thú rừng, công trùng đọc khoét… gây ra tổn thương, khiến cây tiết ra nhựa để làm lành. Qua thời gian hàng chục năm, chỗ bị thương & vùng xung quanh hình thành nên một loại gỗ sẫm màu hơn, có mùi thơm rất đặc trưng và tính chất vật lý, sinh học khác hoàn toàn gỗ cây dó bầu.

Cây dó bầu thường sống trong những khu rừng già nhiệt đới “ma thiêng nước độc”, cọp beo rình rập nên việc khai thác trầm vô cùng vất vả, lấy được ít trầm ra đến cửa rừng còn bị các băng cướp chầu chực sẵn nên nhiều phu trầm đã phải đổi cả mạng sống. Vậy nên ngày xưa trầm hương vô cùng đắt đỏ, chỉ có tầng lớp chóp bu của xã hội mới có thể dùng được. Ngày nay việc khai thác trầm dễ hương nên dần dần nhiều người cũng có thể tiếp cận được.

Trầm hương bắt nguồn từ một truyền thuyết xa xưa: Nữ thần Thiện Y A Na, một vị thần đẹp của dân tộc Chăm (hiện còn được thờ phương trang nghiêm ở Tháp Bà – Nha Trang, Khánh Hòa), thường hay dạo chơi trong những cánh rừng ở Đăk Lăk, Khánh Hòa, các tỉnh miền Trung… Hương thơm của nữ thần tỏa ra, quyện vào cây trầm, nên về sau gỗ trầm còn vương mãi “mùi thơm thần thoại”.

Theo tập tục, vào những ngày lễ hội, cúng tế, giỗ tết, người ta thường thắp hương trầm hoặc đốt gỗ trầm trong lư, đỉnh cho thơm cửa nhà, đình chùa và dâng phần hương khói trân trọng đối với chư Phật, chư Tiên, chứ Thánh Thần, Tổ Tiên với lòng thành kính. Những người theo đạo Phật, đạo Hồi, đạo Bà La Môn & cả Công Giáo trên khắp thế giới cũng đều coi trầm hương như vật “giao lưu truyền cảm”, là cầu nối giữa thế giới thực tại với cõi thần linh.

Có lẽ vì vậy mà vào dịp rằm tháng 7 mọi người đổ sô mua vòng trầm hương về để trừ tà, gia hộ cho bản thân và đặc biệt là để bảo vệ con yêu.